عنوان مقاله :
انسان در جستجوی معنا؛ جستاری در باب معنای زندگی از دیدگاه ویکتور فرانکل
نوع مقاله : مقاله علمی
نویسنده :
الهه پاکپور*
*دکتری تخصصی روانشناسی
چکیده
معنای زندگی یا پاسخ به این پرسش که «هدف از زندگی چیست؟»، با اهمیت زندگی و به بیان کلی با مفهومِ وجود و هستی گره خوردهاست. بسیاری از پرسش های دیگر نیز به همین موضوع مربوط است: «چرا ما اینجا هستیم؟»، «اساساً زندگی یعنی چه؟» یا «هدف غائی از هستی و بودن چیست؟». بسته به زمینههای فرهنگی و اعتقادی مختلف، پاسخهای فراوان و بسیار متفاوتی به این پرسشها داده شدهاست. کندوکاو در معنای زندگی، گمانهزنیهای فلسفی، علمی، مذهبی و ماوراءالطبیعهای زیادی را در طول تاریخ ایجاد کردهاست. مردمان و فرهنگهای مختلف در پاسخ به این پرسش، باورهای متفاوتی دارند. معنای زندگی، آنطور که ما میپنداریم، نشأتگرفته از تأملات فلسفی و دینی و پژوهشهای علمی در مفاهیمی چون «هستی»، «پیوندهای اجتماعی»، «خودآگاهی» و «خوشبختی» است (استودن، نوولتی، اوهیو؛ 2021). به عبارتی، پرسش از معنای زندگی از مهم ترین سوالات انسانی در طول تاریخ بوده است. امروزه پرداختن به این پرسش، بیش از گذشته احساس می شود؛ و به همین دلیل متفکران زیادی نیز، به بحث و بررسی در این باب پرداخته اند. بی تردید ویکتور فرانکل نقش بسزائی در پیشبرد این مهم داشته است. وی در مکتب خویش، که تحت عنوان "معنا درمانی" نامیده می شود، کوشیده است به فرد بیاموزد که معنای زندگی خویش را دریابد و از رخوت و خلا وجودی، بیرون آمده و آن سرچشمه های زلال زندگی را ادراک کند و زندگی را پوچ و باطل نداند. بنابراین باید هدف یا معنایی در زندگی وجود داشته باشد. این هدف یا معنا به گونه ای است که حتی بغرنج ترین لحظات زندگی را نیز معنادار می کند. مرگ، رنج و بلایای طبیعی و... همه با وجود معنا در زندگی قابل تحمل می شوند. فرانکل از همه ی این مقوله ها صحبت کرده و رابطه ی معناداری با آنها را تشریح نموده است. فرانکل یاد آوری می کند که معنا در زندکی امری مکشوف و واقعی است، نه امری فرضی و جعلی. خود فرانکل، معنای زندگی اش را معنادار کردن زندگی افراد می داند. در اینجا سعی شده است دورنمائی از آراء و تفکرات فرانکل در باب معنای زندگی، معنا درمانی، وجدان و خلا اگزیستانسیال بررسی شود (قربانی؛ 1398).
واژگان كليدي : ویکتور فرانکل، معنای زندگی، وجدان، خلا اگزیستانسیال، معنادرمانی
زبان
فارسی